کمال گرایی – بخش اول

کمال گرایی

حتما شما هم درباره ی اصطلاح کمال گرایی چیزهایی شنیده اید. مثلا می گویند که فلان شخص کمال گراست، اما این کمال گرایی به چه معناست؟خوب است یا بد؟ چند نوع کمال گرایی داریم؟ آیا من هم کمال گرا هستم؟ برای پاسخ به همه ی این پرسش ها می توانید با ما همراه باشید.

کمال گرایی چیست؟

در ابتدا باید با واژه ی کمال گرا آشنا شویم تا بتوانیم این موضوع را به خوبی درک کرده و وارد مباحث بعدی شویم. کمال گرایی در واقع مجموعه ای از الگوهای فکری است که محکوم به شکست هستند، این افکار در واقع به صورت غیر واقع بینانه به مسائل نگاه کرده و شما را وادار به تلاش می کنند.

غلبه بر تفکر “یا همه یا هیچ”

می توانیم کمال گرایان را به دو دسته سازگار و ناسازگار تقسیم کنیم :

کمال گرایان سازگار در واقع همیشه در تلاشند تا مهارتهایشان را توسعه دهند. استانداردهای رفتاری آن ها همیشه در حال افزایش بوده و آن ها در زمان کار کردن همیشه خوش بینی و تمایل و لذت را به همراه خود دارند. بدون شک این افراد جزو کمال گرایان سالم هستند. اما دقیقا مخالف این افراد، افرادی وجود دارند که کمال گرایان ناسازگار هستند که هرگز به داشته هایشان راضی نبوده و اگر چیزی برای آن ها کامل و بی عیب و نقص نباشد، آن را کنار می گذارند. این افراد همیشه دارای ترس از شکست، غم و احساسات ترسناک و تردید را تجربه می کنند.

شما باید بتوانید درک درستی بین کمال گرایی ناسازگار و جستجوی سالم موفقیت پیدا کنید. از دیدگاه کمال گرایان ناسازگار، اشتباهات به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست، زیرا دلالت بر بی کفایتی آنها دارد. برعکس از دیدگاه کسانی که به روش سالم زندگی می کنند و در جست و جوی بهتر شدن زندگی خود هستند، اشتباهات به عنوان فرصت هایی برای رشد آن ها تلقی می شوند. این دسته از افراد نگاه درستی داشته و می دانند که اشتباهات نیز بخش درستی از فرایند یادگیری آن ها بوده و بنابراین آن را می پذیرند.

سوالی که در این لحظه مطرح می شود این است که آیا بی عیب و نقص بودن ایرادی دارد؟ آیا همه چیز نباید بی عیب و نقص باشد؟

در پاسخ به این سوالات واضح است که ما باید سخت کار کنیم تا بهترین نتایج را بگیریم. اما بی عیب و نقص بودن دقیقا زمانی اهمیت پیدا می کند که پای مرگ و زندگی یک فرد در میان باشد یا مثلا در زمانی که عواقب آن کار بسیار مهم و قابل توجه باشد. در این موارد نتایج کار می تواند یک فاجعه به بار بیاورد یا از یک فاجعه جلوگیری کند. در این زمان شما باید نتایج کار را به خوبی و دقیق بررسی کنید و نهایت تلاشتان را کرده و کارتان را به صورت کامل آزموده و بررسی کنید و در نهایت نتیجه را ارئه دهید.

زمانیکه نتیجه ی نقص در چیزی بسیار کم باشد، پس اصرار به بی نقص بودن آن کار بیهوده ای است، شما می توانید در این موارد به خوب بودن به اندازه ی کافی بسنده کنید.

اصرار به بی عیب و نقص بودن ممکن است در جای دیگری نیز به سراغتان بیاید، مثلا در آن جا که شما کار خود را در مرحله ی آزمایش کامل، دقیق و بی عیب و نقص گذرانده اید ولی بازهم همچنان نسبت به وظیفه و کار خود دچار شک و تردید هستید.

در واقع داشتن کمال گرایی نوعی افکار خود تخریب گرایانه است که افراد را به سمت به دست آوردن اهداف غیر واقعی سوق می دهدکمال گرایی در واقع بی نقص بودن، بی نقص به نظر رسیدن یا حتی باورداشتن به رسیدن کمال تعریف شده است.

نویسنده و پژوهشگر در کالج مددکاری اجتماعی دانشگاه هوستون ، برنه برون، می گوید که میان کمال گرایی و رفتار سالم تمایزی وجود دارد، او در پاسخ به کمال گرایی می گوید که این ویژگی در واقع تلاشی برای بهترین نوع از خود بودن نیست بلکه بی نقص بودن با بدست آوردن دستاورد و رشد سالم داشتن ارتباطی ندارد. بسیاری از افراد کمال گرا هستند که از این موضوع برای سپری در برابر درد، سرزنش، قضاوت و یا شرم استفاده می کنند.

کمال گرایی نقطه ی ضعف است یا نقطه قوت؟

کمال گرایی به فرد کمک می کند تا کارهای با کیفیت بالا تولید کرده و انجام دهد و مانند یک نیروی محرک عمل می کند، اما در حالی که وجدان کاری و توجه به جزئیات ویژگی های بسیار ارزشمندی هستند و می توانند بر روشی که فرد توسط دیگران دیده می شود نیز تاثیر بگذارند. این افراد کمال گرا ممکن است خود انتقاد گر و یا اهمال کار تلقی شوند چون بجای به اتمام رساندن کارشان، درگیر جزئیات و دقت در آن ها هستند. این رفتارهای وسواس گونه و بیش از اندازه در افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت وسواس جبری هستند نیز مشاهده می شود. البته در این مقاله نیز توضیح دادیم که در برخی مواقع مانند در خطر بودن جان انسان و یا کارهایی که عواقب بزرگی دارند، درست انجام دادن همه ی این کارها بسیار ضروری است.

کمال گرایی چند نوع است؟

کمال گرایی به سه دسته تقسیم می شود :

• کمل گرایی خود محور
• کمال گرایی دگر محور
• کمال گرایی جامعه محور

که به اختصار به توضیح هر یک می پردازیم.

کمال گرایی خود محور :

در این دسته از کمال گرایان، افراد انتظارات بسیار بالایی را از خود داشته و در هر لحظه و هر مرحله و هر مکان از خود انتظارات بالایی را دارند تا در هر زمینه ای به کمال و موفقیت برسند. با این گونه رفتارها در واقع تنش و اضطراب بسیار زیادی در هنگام انجام کارهای مختلف برای شخص اتفاق می افتد. این افراد همیشه برای خودشان استانداردهای بسیار بالایی را تعیین می کنند.

کمال گرایی دگر محور :

در این  نوع از کمال گرایی این افراد در واقع همیشه خواهان این هستند تا همه چیز کاملا بی عیب و نقص باشد و انتظارات زیادی از اطرافیان خود دارند، که قطعا داشتن این انتظارت بر روی روابط آن ها تاثیرات منفی خواهد گذاشت. این دسته از کمال گرایان بیشتر نسبت به دیگران معطوف شده و شامل استانداردها و انتظارات غیرواقعی و زیادی از دیگران است.

کمال گرایی جامعه محور :

در این دسته از افراد بر اساس قوانینی که جامعه تعیین کرده است برای خود چارچوب های سختی تعیین کرده و فشار می آورند تا بی نقص باشندو خودشان را بر اساس این معیارهای جامعه مطابقت می دهند. البته گاهی نیز ممکن است که فرد توسط اقوام و اطرافیان برای مطابق شدن با جامعه فشاری داشته باشد.